Γλοιοσπόριο [Colletotrichum gloeosporioides] [Colletotrichum gloeosporioides]
Μία από τις σημαντικότερες ασθένειες, που προσβάλλει τις καλλιέργειες τις ελιάς, είναι το γλοιοσπόριο.
Στην Ελλάδα βρίσκεται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια. Κατά κύριο λόγο εντοπίζεται στις περιοχές της Ιταλίας και της Ελλάδας που βρέχονται από το Ιόνιο πέλαγος.
Το παθογόνο αίτιο για το γλοιοσπόριο είναι τρία είδη του γένους Colletotrichum:
- Colletotrichum gloeosporioides
- Colletotrichum acutatum
- Colletottrichum clavatum
Ο μύκητας αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες μεταξύ 12-25οC, σε συνδυασμό με υψηλά ποσοστά υγρασίας.
Η ασθένεια παρουσιάσει δύο κύριες περιόδους έξαρσης:
- Η πρώτη είναι την άνοιξη, όπου και η μόλυνση εγκαθίσταται στην καλλιέργεια, ειδικά κατά την ανθοφορία.
- Η δεύτερη περίοδος είναι περίπου στις αρχές του φθινοπώρου, όταν ο καρπός αρχίσει να ωριμάζει.
Το γλοιοσπόριο παλαιότερα αποτελούσε μόνιμο πρόβλημα στη Βορειοδυτική Ελλάδα, κυρίως για τη Λιανολιά Κερκύρας.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η προσβολή και η μόλυνση έχει επεκταθεί στην Κορωνέικη, την Αμφίσσης και τηνΚαλαμών. Εκτός από τη Δυτική Ελλάδα, πλήττονται και άλλες περιοχές με υψηλά επίπεδα βροχοπτώσεων, όπως η Εύβοια, η Λέσβος κ.α..
Τα φυτικά μέρη που προσβάλλει το γλοιοσπόριο είναι:
- Φύλλα:
Μεταχρωματισμός και φυλλόπτωση. Τα μολυσμένα φύλλα γίνονται χλωρωτικά, καρουλιάζουν προς τα επάνω και σταδιακά πέφτουν στο έδαφος.
- Άνθη:
Η ανθοφορία είναι το πιο κρίσιμο στάδιο για την εγκατάσταση και την εξάπλωση του μύκητα καθώς κατά την περίοδο αυτή το δυναμικό της ανάπτυξής του εμφανίζει έξαρση. Τα προσβαλλόμενα φυτικά μέρη κατά το στάδιο αυτό αποτελούν τη βάση για την περαιτέρω εξάπλωση της ασθένειας.
- Καρποί:
Από τα μολυσμένα φύλλα και τους κλάδους, ο μύκητας εξαπλώνεται στους αναπτυσσόμενους καρπούς μέσω του ποδίσκου. Σε ποικιλίες με επιμήκεις καρπούς (Καλαμών), η σήψη ξεκινά συνήθως από το κορυφαίο άκρο και επεκτείνεται στην υπόλοιπη επιφάνεια. Στις ποικιλίες με μεγάλους καρπούς, τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται ως κυκλικές βυθισμένες κηλίδες ή υπό την μορφή ομόκεντρων δακτυλίων ξεκινώντας από το κέντρο της προσβολής. Σε ώριμους καρπούς, παρατηρείται μια εσωτερική φαιά σήψη της σάρκας γύρω από την κηλίδα.
- Τελικό προϊόν:
Το λάδι που παράγεται από τους μολυμσένους καρπούς είναι υποβαθμισμένης ποιότητας, έχει κοκκινωπό χρώμα, ενώ παρατηρούνται χημικές μεταβολές στη σύστασή του, όπως η υψηλή οξύτητα και η μείωση της β-σιτοστερόλης, των πολυφαινολών και της α-τοκοφερόλης.
Η Συμπεριφορά της Ασθένειας
- Κατά την περίοδο της ανθοφορίας και όσο πλησιάζουμε τη συγκομιδή, τα ποσοστά μόλυνσης των φυτικών ιστών από το γλοιοσπόριο, φτάνει το μέγιστο. Η πίεση της προσβολής αλλάζει και επηρεάζεται ανάλογα με τις πρακτικές διαχείρησης, ενώ είναι υψηλότερη στα συστήματα πυκνής φύτευσης.
- Οι λανθάνουσες μολύνσεις αποτελούν ένα σημαντικό μέρος των συμπτωμάτων και διαφοροποιούνται ανάλογα με την πυκνότητα της αρχικής μόλυνσης στη φυλλική επιφάνεια, τα χαρακτηριστικά του εδάφους και την ποικιλία. Οι επεμβάσεις στην καλλιέργεια πριν την περίοδο της ανθοφορίας και της καρπόδεσης, έχουν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των συμπτωμάτων από λανθάνουσες μολύνσεις, τη μείωση της πυκνότητας της μόλυνσης της φυλλικής επιφάνειας από το παθογόνο, καθώς επίσης και τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης προσβεβλημένων κλάδων.
- Για την αποτελεσματική μείωση της αρχικής μόλυνσης, είναι απαραίτητη η εφαρμογή σκευασμάτων αντιμετώπισης της ασθένειας, ειδικά σε βλαστούς ηλικίας μεγαλύτερης του ενός έτους, και πιο συγκεκριμένα σε περιοχές που η ασθένεια είναι ήδη εγκατεστημένη και το κλάδεμα ελαφρύ.
