Μηλιά [Malus domestica]

Το μήλο αποτελεί έναν μικρό θησαυρό από συστατικά που επιδρούν θετικά στο σώμα μας. Αποτελεί πρόκληση το να προστατεύσουμε αυτόν τον πλούτο από τις ασθένειες και τα έντομα προκειμένου να παράγουμε υγιεινά φρούτα.

Επαγγελματική φροντίδα για καλύτερα φρούτα

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, το μήλο αποτελεί σύμβολο υγείας ή ακόμη και ομορφιάς. Αυτό φυσικά δεν είναι τυχαίο, καθώς το μήλο είναι πλούσιο σε βιταμίνες (C, A, E, B σύμπλεγμα βιταμινών, β- καροτένιο) μέταλλα, φυτικές ίνες και σάκχαρα.

Η μηλιά είναι ένα δέντρο, που ευδοκιμεί σε υγρές, ψυχρές πεδινές και ορεινές περιοχές, που επικρατούν συνθήκες με χαμηλές σχετικά ετήσιες θερμοκρασίες (όχι πάνω από 24OC), ενώ απαντάται σε υψόμετρα ως και 1.500 μέτρα.

Οι συνήθειες των καταναλωτών έχουν διαμορφωθεί έτσι ώστε το μήλο να καταναλώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη οι εμπορικές αλυσίδες φρούτων να το συμπεριλαμβάνουν συνεχώς στην προσφορά τους, σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα.

Οι νέες απαιτήσεις της αγοράς έχουν προκαλέσει πολλές αλλαγές στην καλλιέργεια του μήλου.

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται πολλές ποικιλίες μηλιάς, με διαφορετικά χαρακτηριστικά και απαιτήσεις, όσον αφορά τις συνθήκες και τη φροντίδα της καλλιέργειας. Οι πιο συνηθισμένες από αυτές είναι:

  • Granny Smith
  • Φιρίκι
  • Gala
  • Fuji
  • Forlady
  • Starking Delicious
  • Delicious Πιλαφά
  • Ρενέδες
  • Royal Gala
  • Mutsu ή Grispin
  • Kiku

Άρδευση:

Όσον αφορά την υγρασία, είναι ένα δέντρο, το οποίο είναι αρκετά ανεκτικό στην υγρασία και χρειάζεται περίπου 300mm νερού ανά στρέμμα κατά τη διάρκεια μιας καλλιεργητικής περιόδου. Κρίνεται απαραίτητη η άρδευση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιο - Σεπτέμβριο), για την επίτευξη της βιωσιμότητας και της υγείας των δέντρων και των καρπών.

Κατεργασία εδάφους και ζιζανιοκτονία:

Η κατάλληλη κατεργασία εδάφους, καθώς επίσης και η στοχευμένη ζιζανιοκτονία, τόσο με μηχανικά μέσα, όσο και με τη χρήση κατάλληλων εκλεκτικών ζιζανιοκτόνων, αποτελεί τη χρυσή τομή για τη μέγιστη απόδοση και επίτευξη μιας ανταγωνιστικής καλλιέργειας, που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς.

Φυτοπροστασία:

Η μηλιά, όπως και οι υπόλοιπες δενδρώδεις καλλιέργειες, έχει σημαντικές απαιτήσεις στο κομμάτι της φυτοπροστασίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η δυνατόν μεγαλύτερη παραγωγή και η καλύτερη ποιότητα του εμπορεύσιμου καρπού. Ως αποτέλεσμα, κρίνεται απαραίτητο ο παραγωγός να χρησιμοποιεί, σε ετήσια βάση, τα κατάλληλα και εγκεκριμένα σκευάσματα, για να επιτευχθεί ανταγωνιστική ποσότητα και ποιότητα προϊόντος.

Σημαντικοί εχθροί και ασθένειες για την καλλιέργεια της μηλιάς

Η εισβολή τρωκτικών στην καλλιέργεια έχει ως συνέπεια τη μερική ή ολοκληρωτική καταστροφή του ριζικού συστήματος, το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένο με την υγεία και τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας. Έτσι, για την αντιμετώπισή τους, απαιτείται η λήψη δραστικών μέτρων, τόσο μηχανικών (π.χ. κατεργασία εδάφους), όσο και χημικών, με τη χρήση εγκεκριμένων σκευασμάτων.

Καρπόκαψα

Η καρπόκαψα ή επιστημονικά η Cydia pomonella αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εχθρούς της μηλιάς. Τρέφεται με τα σπέρματα και προκαλεί πρόωρη ωρίμανση και πτώση του καρπού, το οποίο τον κάνει ακατάλληλο για διάθεση στην αγορά. Εισέρχεται στον καρπό, συνήθως, από την περιοχή του κάλυκα και φτάνει ως τα σπέρματα για να τραφεί. Η οπή εισόδου είναι ορατή με γυμνό μάτι, ενώ αφήνει και χαρακτηριστικά σκούρα περιττώματα. Αξίζει να αναφερθεί ότι το μέγεθος της προσβολής, καθώς επίσης, και η ημερομηνί δραστηριοποίησης, μπορεί να διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, λόγω διαφορετικών κλιματικών συνθηκών. Κρίνεται, έτσι, απαραίτητη η ετήσια λήψη προληπτικών μέτρων από τον παραγωγό, για την προστασία της καλλιέργειας.

Ξυλοφάγα

Σε αυτήν την ομάδα εχθρών ανήκουν ο Κόσσος (Cossus cossus), η Σέζια (Synanthedon myopaeformis) και η Ζεύζερα (Zeuzera pyrina). Οι προσβολές οφείλονται στις προνύμφες των εντόμων και, συνήθως, προσβάλουν εξασθενημένα ή μεγαλύτερης ηλικίας δέντρα. Η ύπαρξη μεγάλων πληθυσμών μπορεί να προκαλέσει ολοκληρωτική ξήρανση κλάδων, ακόμα και δέντρων, ενώ η καταπολέμησή τους είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αφού δραστηριοποιούνται κάτω από τον φλοιό των δέντρων. Απαιτείται έγκαιρη αναγνώριση από τον παραγωγό, και καταπολέμησή τους με τη χρήση των κατάλληλων φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων.

Αφίδες

Aphis pomi (πράσινη αφίδα) και Dysaphis plantaginea(ρόδινη αφίδα). Είναι μυζητικά έντομα, που απομυζούν χυμούς από τα τρυφερά μέρη του φυτού και προκαλούν παραμόρφωση των φύλλων, και σε εξαιρετικές περιπτώσεις ακόμα και των καρπών. Μπορούν να συνυπάρχουν στο ίδιο δέντρο. Είναι σημαντικό, η καταπολέμησή τους να ξεκινήσει με τις πρώτες προσβολές και πριν μεγαλώσουν οι πληθυσμοί.

Βαμβακάδα ή ματόψειρα της μηλιάς

Το έντομο Eriosoma lanigerum απαντάται κυρίως τους ανοιξιάτικους - καλοκαιρινούς μήνες, ενώ τον χειμώνα διαχειμάζει παραμένοντας ανενεργό. Προσβάλλει τους κορμούς, τους κλάδους και τις ρίζες σε βάθος έως και 25 εκατοστά. Επίσης, απομυζά χυμούς, προκαλεί εξογκώματα, τα οποία καταλήγουν σε πληγές, ενώ παράλληλα εμποδίζουν την ανάπτυξη καρποφόρων οφθαλμών. Είναι σημαντική η έγκαιρη αναγνώριση του εντόμου, καθώς εκκρίνει ένα λευκό κηρώδες έκκριμα, το οποίο δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την καταπολέμησή του.

Ψώρα του Σαν Ζοζέ

Η ψώρα του Σαν Ζοζέ (Quadraspidiotus perniciosus) ανήκει στην ομάδα των κοκκοειδών και προσβάλλει βλαστούς, κλαδιά, κορμούς και καρπούς, ενώ σπάνια εντοπίζεται και στα φύλλα. Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι κόκκινες κηλίδες στο κάμβιο των κλαδιών ή στην επιφάνεια των καρπών. Όταν οι καρποί προσβάλλονται πολύ μικροί, μπορεί να προκληθούν και παραμορφώσεις, ενώ σε πολύ μεγάλους πληθυσμούς μπορεί να ξεραθούν τόσο τα κλαδιά, όσο και ολόκληρο το δέντρο. Η καταπολέμησή του είναι δύσκολη, για αυτό είναι απαραίτητη η προσεκτική διαχείριση του οπωρώνα.

Νάρκη

Το έντομο Phyllonorycter corylifoliella προσβάλλει τα φύλλα της μηλιάς. Η προνύμφη εισέρχεται στο φύλλο, όπου δημιουργείται μια στοά, η οποία εντοπίζεται μόνο στην επάνω πλευρά του φύλλου, και γύρω από το κεντρικό νεύρο. Η πρόκληση ζημιάς στο μεσόφυλλο οδηγεί στην πρόωρη πτώση τους. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση της βλαστικής ικανότητας και ασκεί, συνεπώς, αρνητική επίδραση στη μελλοντική παραγωγή της καλλιέργειας.

Φυλλοδέτες της μηλιάς

Οι φυλλοδέτες της μηλιάς έχουν την επιστημονική ονομασία Adoxophyes orana. Το έντομο αυτό προσβάλλει διάφορες καλλιέργειες. Εμφανίζει 3 - 4 γέννες ανά έτος, ανάλογα με την περιοχή. Η προνύμφη δραστηριοποιείται νωρίς την άνοιξη, δημιουργώντας αρκετές ζημιές στην καλλιέργεια, και τρέφεται με νεαρή βλάστηση, όπως με νεαρά φύλλα, άνθη, τρυφερούς βλαστούς, ακόμα και οφθαλμούς.

Τετράνυχος

Ο τετράνυχος με την επιστημονική ονομασία Panonychus ulmi είναι ακάρεο και μπορεί να δημιουργήσει ανεπανόρθωτη ζημιά στον οπωρώνα, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, με τη χρήση των κατάλληλων φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων. Προσβάλλουν το φύλλωμα, απομυζώντας χυμούς, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται χλωρωτικές κηλίδες στην επιφάνειά τους, που οδηγεί στην ολοκληρωτικό μαρασμό και πτώση των φύλλων.

Φουζικλάδιο

Το φουζικλάδιο ή επιστημονικά Venturia inaequalisαποτελεί την πιο σοβαρή μυκητολογική ασθένεια των μήλων. Επηρεάζει, κυρίως, τα φύλλα και τους καρπούς, ιδιαίτερα όταν αυτοί βρίσκονται στα αρχικά επίπεδα ανάπτυξης. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι οι κυκλικές ή οι ακανόνιστες κηλίδες σε φύλλα και καρπούς. Στους καρπούς, στην αρχή έχουν "βελούδινη" εμφάνιση, ενώ αργότερα εξελίσσονται σε φελλώδεις. Για την πρόληψη της προσβολής από τον συγκεκριμένο μύκητα, κρίνεται απαραίτητη η έγκαιρη χρήση των κατάλληλων φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων.

Ωίδιο

Η ασθένεια Podosphaera leucotricha αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ασθένειες των μήλων. Το παθογνωμικό σύμπτωμα του ωιδίου είναι η λευκή εξάνθηση σε προσβεβλημένα φύλλα ή σπανιότερα σε τρυφερούς βλαστούς. Στους καρπούς το σύμπτωμα είναι γραμμές πυκνές και λεπτές, σκούρου χρώματος, ενώ μπορεί να εμφανιστούν και παραμορφώσεις και επιφανειακές ρωγμές. Για την καταπολέμησή του συνιστώνται καλλιεργητικά μέτρα και ψεκασμοί με εγκεκριμένα μυκητοκτόνα, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και για την καταπολέμηση του φουζικλάδιου.

Σεπτορίωση

Το παθογόνο είναι ο αδηλομύκητας Septoria pyricola με τέλεια μορφή τον ασκομύκητα Mycosphaerella pyri. Είναι ασθένεια που, συνήθως, επηρεάζει τα φύλλα. Τα συμπτώματα που διακρίνονται είναι μαύρες, κυκλικές ή ακανόνιστες κηλίδες. Οι καλοκαιρινοί μήνες είναι, συνήθως, οι ευνοϊκότεροι για την εξάπλωση της ασθένειας και στα υπόλοιπα φύλλα του φυτού, που μπορεί να οδηγήσουν , σε συνθήκες έντονης προσβολής, ακόμα και σε πρόωρη φυλλόπτωση. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, κρίνεται αναγκαία η χρήση των κατάλληλων μυκητοκτόνων.

Σηψηρριζίες

Η μυκητολογική ασθένεια Armillaria sp. προσβάλλει και καταστρέφει τις ρίζες των φυτών και δρα, συνήθως, σε περιβάλλοντα με υψηλή εδαφική υγρασία. Τα ασθενή δέντρα εμφανίζονται καχεκτικά, τα φύλλα παρουσιάζουν χλωρώσεις και πέφτουν πρόωρα, ενώ η βλάστηση δεν είναι ζωηρή. Τελικά, τα δέντρα ξεραίνονται. Για τη διαπίστωση, ότι τα συμπτώματα οφείλονται σε σηψηρριζία , θα πρέπει να γίνει εκλάκωση και εξέταση της ρίζας και του λαιμού του φυτού.

Μονίλια της μηλιάς ή Φαιά σήψη

Η Monilinia sp. προκαλεί ξήρανση των ανθέων, που μπορεί να εξελιχθεί σε ξηράνσεις κλάδων, κλαδίσκων και φύλλων. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει σήψεις των καρπών και, σπανιότερα, έλκη σε μεγαλύτερα κλαδιά. Χαρακτηριστικές είναι οι τεφρές εξανθήσεις του παθογόνου πάνω σε προσβεβλημένα άνθη και καρπούς. Συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας μπορεί να αποτελέσουν αίτιο για ραγδαία εξάπλωση μολύνσεων. Η πρόληψη αποτελεί την πιο αποτελεσματική λύση του προβλήματος, οπότε συνιστάται η χρήση των κατάλληλων μυκητοκτόνων.

Αλτερνάρια

Το παθογόνο Alternaria alternata προκαλεί συμπτώματα σε φύλλα, καρπούς και πράσινους βλαστούς. Τα συμπτώματα στα φύλλα είναι οι μικρές νεκρωτικές κηλίδες, που περιβάλλονται από κίτρινη άλω. Επίσης, είναι ένα από τα παθογόνα, που προκαλεί τη λεγόμενη "σήψη καρδιάς", ασθένεια που εμφανίζεται μετασυλλεκτικά στα ψυγεία συντήρησης και φαίνεται να ξεκινάει από το εσωτερικό του καρπού (σπέρματα). Ο μύκητας μολύνει τα άνθη και παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση μέχρι οι καρποί να συγκομιστούν, όπου και αρχίζει να προκαλεί τη σήψη. Γι' αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντική η καταπολέμησή του με τα κατάλληλα μυκητοκτόνα από νωρίς την άνοιξη.

Βακτηριακό κάψιμο

Ο μύκητας Erwinia amylovora παίρνει το όνομά του από τα συμπτώματά του, που μοιάζουν σαν "κάψιμο από φωτιά". Η εξάπλωσή του ευνοείται σε κλίματα με υψηλή θερμοκρασία και υγρασία. Είναι βακτήριο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ολοκληρωτική καταστροφή σε ένα υγιές δέντρο, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μόλυνση μπορεί να επηρεάσει και άλλα δέντρα, που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το προσβεβλημένο.

Οι προτάσεις μας για την καλλιέργεια του μήλου

Επάνω